Het Oranjekanaal ligt er mooi bij, zo aan het eind van de zomer. Begin van de herfst al misschien wel. De laatste mooie dag hebben we gehad, denk je als je naar de lucht kijkt. Het Oranjekanaal is hier een strookje Emmen waar de laatste jaren niet veel veranderd is. Op een boel plekken langs dit eigenlijk mislukte kanaal is het nog net zo als in – laat ik zeggen – 1984. Eigenlijk mislukt ja. Dat hoorde ik een keer. Dat het op dit kanaal nooit tot drukke scheepvaart is gekomen. Het was ook een probleem om het kanaal diep genoeg te houden. Dwars over de Hondsrug een kanaal graven was misschien ook niet het beste idee ooit. Maar het kanaal heeft wel het toenmalige Bargermeer leeg laten lopen. Er was ooit een groot meer vlak onder Emmen. Waar nu het grote industriegebied is. Vanwege de vooruitgang moest het meer weg. De vooruitgang eiste honderd jaar later een nieuw meer. Het ging inmiddels zo goed dat mensen in bootjes moesten kunnen varen. Zo werd de Rietplas gegraven.
Overal in en om Emmen is alles vernieuwd. Behalve dus op sommige stukjes langs het Oranjekanaal. Daar kun je nog over een zandpad gaan. Af en toe ga ik er even heen. Sowieso altijd rond deze tijd. Dan kijk ik een poos in het gitzwarte water zoals ik dat al zo vaak gedaan heb. Dan denk ik terug aan dingen waar ik toen mee zat. Dromen die ik toen had. Angsten die ik inmiddels vergat. Dan denk ik aan die tijd dat we nog helemaal niet bang waren voor smeltende poolkappen. We gingen gewoon schaatsen als het kanaal bevroren was. We waren wel bang voor Tsjernobyl en aids. Maar ook weer niet heel bang. We wisten ervan.
Vandaag ben je een outlaw als je niet bang bent voor de ondergang van de planeet. Je bent een klojo als je denkt dat het misschien nog wel mee zal vallen.
Ik sta hier bij het Oranjekanaal te prakkiseren. De wereld gaat eraan als we zo doorgaan, zeggen ze steeds.
Ik denk steeds vaker: misschien de mens, en heel wat diersoorten. Die gaan er misschien aan. Maar de planeet, die gaat niet kapot. En het is toch ook niet gezegd dat de aarde om de mens draait? Dat de aarde gemaakt is voor de mens? Onzin. Ja, bijna alle religies zeggen het, maar dat is toch wel een beetje grootheidswaanzin van ons. Vele miljoenen jaren gingen voorbij zonder mensen. Wel met allemaal ander leven. Met geweldig veel leuke planten en bomen en waanzinnige dieren. De mens komt nog maar net kijken. En toch weten wij in korte tijd, door hoe slim maar ook hoe dom wij zijn, de boel helemaal in de war te schoppen. Wij zijn te ver van de natuur komen te staan. We kunnen onszelf bijzonder goed in leven houden. We maken steeds meer mensen. Daar zit een eind aan, natuurlijk.
Maar goed. Ik moet eens verder.
De eerste losgekomen blaadjes vallen op het water. Een nieuwe herfst kondigt zich aan.
En voorjaar wordt het ook wel weer.
Dagblad van het Noorden, 28 september 2019