Werd donderdag wakker, ging naar beneden, keek uit het keukenraam en kookte een ei. De melk was op, dus het werd een espresso. Buiten was het mooi. Als je van dit soort mooi houdt tenminste. Ik hou ervan.
Ik klapte de laptop open en las de nieuwsberichten. Wauw! Het Drents Museum heeft nóg een Van Gogh gekocht! Groot nieuws. Er kwam op datzelfde moment een mailtje binnen van Harry Tupan, de directeur van het Drents Museum. Hij mailde uitgelaten over het aangekochte werk. We hadden het vaak over dat schilderij gehad. Ik mocht een keer een tentoonstelling samenstellen in het Drents Museum en had toen zo graag dit schilderij er ook bij gehad. Uiteindelijk kwam er een ander mooi schilderij uit Van Goghs Drentse periode te hangen. Dat was natuurlijk ook prachtig. Maar dit, dat ze nu gekocht hebben, is nog mooier, vind ik. Dat had ik al als ansichtkaart aan de muur hangen op mijn schimmelige kamertje in Utrecht. Ik keek vaak naar die afbeelding. Dat licht. Dat vuurtje kun je ruiken. Eerappel-rangen branden? Alleen weet ik niet zeker of ze aardappelen verbouwden op het veen, in de tijd dat Van Gogh rondliep hier in de buurt.
Waar zou hij dit schilderijtje precies gemaakt hebben? Als je op oude kaarten kijkt van rond die tijd, kun je precies zien hoever ze waren met het graven van de kanalen. Het zou heel goed mogelijk kunnen zijn geweest dat hij vanuit zijn hotel in Nieuw-Amsterdam zuidwaarts is gelopen, langs het Dommerskanaal en dan oostelijk. Hij heeft ook een schilderijtje gemaakt met een horizon en een zonsopkomst. Twee kerktorens zijn er in de verte op te zien. Schoonebeek en Nieuw-Schoonebeek wordt weleens gezegd. Als dat zo zou zijn zou Van Gogh hier ergens langs het Dommerskanaal gestaan moeten hebben. Niet ver van waar ik woon.
Van Gogh kwam deze kant op om mooie, oude dorpen als Zweeloo en zo te schilderen. Zijn grote voorbeeld Liebermann had daar prachtige schilderijen gemaakt. Dat waren dorpen op ‘het zand’. Maar als je de brieven van Van Gogh leest, wat sowieso een geweldige ervaring is, merk je dat hij de andere kant, het veen, nóg mooier vindt. De vlakte. De kleine huisjes. De mensen, krom van het harde werken. Hij schrijft als een verliefde dichter over de donkerbruine veenvlaktes. Het is werkelijk prachtig om te lezen dat een van de grootste kunstenaars ter wereld ooit juist over deze hoek zo mooi schrijft. Dat zien we niet vaak. Meestal hebben we er zelf geen oog voor. Of het wordt ons wel verteld dat het hier niet mooi is. Het afvoerputje van Drenthe. „Zet daar maar neer, daar is het toch al niet mooi.”
Dat de paar dingen die Van Gogh hier heeft getekend, geschilderd en met woorden omschreven maar monumenten mogen zijn voor hoe mooi het hier ooit was. En dat Peasant burning weeds terug naar Drenthe komt is werkelijk fantastisch. Laten we gewoon met elkaar eens kijken, gewoon een beetje proberen hoe dat nou voelt: trots.