De laatste tijd draai ik vaak het nummer ‘Til You Can’t van Cody Johnson. Ik hoorde dat nummer regelmatig op de Amerikaanse radio en moet er, inmiddels thuis, nog steeds vaak aan denken. Een hedendaags countrynummer met een indrukwekkende tekst. Dat je bepaalde dingen gewoon moet doen, voordat het niet meer kan.
Ik ging dineren in een mooi restaurant. Een van de amuses betrof een heel klein schaaltje met een beetje gepofte, koele rode biet, daarop een flintertje lardo, (het beroemde, gerijpte Italiaanse spek), wat druppeltjes oude balsamico en een heel klein beetje gesnipperde, jonge bosui. Terwijl ik proefde, deed ik mijn ogen dicht en zag ik opeens beelden voor me van vele jaren geleden. Een zinderende horizon in de verte. Blauwe lucht. Hangerig moe van een dag in het zwembad. Nagloeiend van de zomerzon. Pa en ma, mijn broer en ik, onder de kastanjeboom. Avondeten. Rode bieten bij opa uit de tuin. Aardappels van oom Herman van de boerderij. Spek uit de spekpan en gesnipperde, rauwe ui in schaaltje op tafel. De kippen om ons heen. Zij kregen vaak de restjes.
Toen ik de ogen weer opendeed, was ik terug in het restaurant. Terug in 2022. Ik moest even met mijn rechterwijsvinger een beetje vocht uit mijn linker ooghoek vegen. Ik denk dat niemand het zag.
Wat ontzettend knap van zo’n chef. Iets maken wat tot tranen toe ontroert. Eenvoudig en tegelijkertijd zó krachtig dat het een tijdreisje veroorzaakt.
Als kind was het gek genoeg niet eens mijn lievelingsmaaltje. Het bord werd altijd helemaal rood van die bieten. Maar je was destijds allang blij dat je niet weer sperziebonen kreeg. Wat hebben we een sperziebonen gehad eerder. Eergisteren kreeg ik nog wat sperziebonen mee van mijn vader. Inmiddels ben ik er weer dol op. Ik maakte ze net zo klaar als mijn moeder altijd deed. Niet veel te lang koken. Maar ook niet veel te kort, zoals je ze vandaag de dag soms ergens zo goed als rauw krijgt, onder het mom van beetgaar. Gisteren kreeg ik van iemand met briljante groene vingers rode bieten, zo uit de grond. Ik weet nog precies hoe ma ze klaarmaakte. Scheutje azijn niet vergeten. Weer was ik door die smaak even terug naar eerder. Maar het is nu.
Heb je nog een moeder, een die bovendien op de traditionele manier rode bieten klaarmaakt, bel haar of je rode bieten mag komen eten. ‘Til You Can’t.
Dagblad van het Noorden, 6 augustus 2022