Mensen houden erg van de schittering van diamanten en ander gefonkel, omdat het ze diep van binnen doet denken aan de schittering van water. Vanaf de eerste mensen die op aarde rondliepen, is het zien van water een teken van hoop. Daar moet je zijn. Daar kun je leven. Dat zit zo diep in ons dat er nu nog steeds bij het zien van ‘schittering’ iets in onze hersens gebeurt.
Misschien is het ook wel daarom dat veel mensen zo’n hekel hebben aan de gele, platgespoten velden die je momenteel weer her en der ziet liggen. Dat het ons diep van binnen doet denken aan verdorde vlaktes waar we vanaf het begin van de mensheid al van weten dat we daar niet moeten zijn. Daar is geen leven. Foute boel.
Boeren kunnen nog zo duidelijk uitleggen dat glyfosaat, het spul waar ze mee spuiten, alleen maar de fotosynthese van planten stillegt en eigenlijk geen gif is. Ze kunnen nog zo blijven hameren op dat het niet slecht is en dat door de boel eerst plat te spuiten juist later in het seizoen gewassen veel beter groeien op zo’n akker. Maar de meeste mensen staat het tegen. Diep van binnen. Verschroeide velden: daar zit geen leven. Een aangeboren gevoel, meegekregen tijdens de lange weg van de evolutie.
Ze hebben eens onderzoek gedaan bij jonge meeuwen, net uit het ei. Onderzoekers knipten silhouetten van roofvogels uit zwart papier. Die hielden ze boven een nest jonge meeuwen. De arme diertjes volledig in paniek. Groot alarm. Als de onderzoekers een silhouet van een kip boven het nest jonge meeuwen hielden, was er niks aan de hand. Ze waren zo jong dat ze niet geleerd konden hebben dat roofvogels gevaarlijk zijn en kippen niet. Aangeboren reactie dus.
Wat is aangeboren en wat is aangeleerd? Zo’n doodgespoten veld vinden veel mensen vreselijk om te zien vanuit een diep, aangeboren gevoel. Maar er iets van vinden of iets van zeggen is weer een ander verhaal. Hier op het platteland hebben we allemaal meegekregen dat je geen commentaar mag hebben op boeren. Dat doe je niet. Daar moet je je stil over houden. Dat is dan weer aangeleerd gedrag.
Maar als mensen nou nog duizenden jaren in het voorjaar eerst doodgespoten akkers zien en leren dat daar later in het seizoen juist fantastisch voedsel vanaf komt, kan het maar zo zijn dat het dan uiteindelijk verandert in onze hersens. Dat het een aangeboren gevoel wordt dat een platgespoten veld juist ontzettend goed is.
Dagblad van het Noorden, 22 april 2023