Het was feest. Veel mensen uit de muziek- en kunstwereld bij elkaar, dat wordt altijd wel even gezellig en laat. Op de gang richting de toiletten kwam ik met iemand aan de praat die ik nogal hoog heb zitten. Ik vroeg hem waar hij eigenlijk vandaan kwam. Hij antwoordde dat hij een ‘een beetje uit de jazz-hoek kwam en via Bach bij Stravinsky terecht gekomen was’. Ik moest een beetje lachen en probeerde mijn vraag nogmaals te stellen. Toen hij klaar was met een verhandeling over een twaalftoonstechniek-orgel in een kerk in Haarlem waar hij nog nooit op gespeeld had, vroeg ik het nog een keer. Waar hij vandaan kwam. Hij keek me vreemd aan. „Waar je bent opgegroeid”, vroeg ik dan maar om verdere misverstanden te voorkomen. „Wat doet dat er nou toe”, sprak hij met een bijna weggepoetst Zuid-Hollands tongvalletje. Hij wilde niet zeggen waar hij vandaan kwam blijkbaar. Apart. Ik ging erop letten en vroeg die nacht meer mensen waar ze opgegroeid waren. Mensen draaiden er omheen. Zo zei iemand dat ze uit Nijmegen kwam. Toen ik doorvroeg, bleek dat ze uit een klein dorp tien kilometer van Nijmegen kwam. Ook opvallend dat veel mensen ‘gewoon uit Amsterdam’ kwamen. Dat ze in Amsterdam wonen vanaf hun studententijd is blijkbaar voor veel mensen reden om nooit meer te vermelden waar ze zijn opgegroeid. Wat zit daar achter? Schaamte? Of gewoon ‘een beetje gaaf doen’ omdat uit Amsterdam komen voor sommigen nogal gaaf is? Wat opvalt is dat het blijkbaar in bepaalde kringen gewoon een beetje gek is om te vragen waar iemand vandaan komt. Terwijl in zo’n klein rivierendelta-land als Nederland, waar van oorsprong veel verschillende cultuurtjes naast elkaar leven, toch mooie verhalen aan elkaar te vertellen zijn. Het wordt een beetje eenheidsworst doordat de regionale verschillen steeds kleiner worden. Ontkennen en verzwijgen van afkomst, oorspronkelijke accenten inruilen voor hippere tongvallen, het land wordt er wat dat betreft niet rijker op zo. En het opmerkelijkste is nog dat juist de mensen die hun oorsprong het zorgvuldigst verhullen, het fanatiekst zijn met neerbuigende ‘grapjes’ over alles en iedereen buiten de plaats die zij gekozen hebben om zogenaamd vandaan te komen.
(Dagblad van het Noorden, 11 juli 2015)