Hij keek uit het raam en zag hoe groen het buiten was geworden. Het gras was weer te lang, maar nog wel te maaien. ,,Volgend jaar misschien toch maar eens een moestuintje beginnen”, dacht hij en zong zachtjes ,,Mien waikschilde bonen die kommen zo slecht op, en de sprutters vreten d’aalbeerns op.” Hij dacht aan zijn opa. Die had een grote moestuin achter het huis. Hij zag zijn opa voor zich in die tuin. Oude broek aan met een stuk touw als riem. Klompen. Altijd een hoed op. Hij hoorde opa’s stem even vanuit een diepe herinnering omhoog zweven. Even heel duidelijk. Toen was de stem weer weg. Terug in de donkere kast, bij de andere verdwenen stemmen die zich soms nog lieten horen.
Als het gras weer zo groen was en de blaadjes weer aan de bomen zaten, moest hij altijd extra vaak denken aan zijn opa en de oorlog. Opa had in het begin van de oorlog gevochten. Bij Dordrecht. Opa vertelde hem er dikwijls over. Als hij een verhaal over de oorlog afsloot, stak hij altijd zijn stok of een schoffel in de lucht en riep: ,,Hotel de Wereld!” Daarna zweeg opa een poosje.
Opeens herinnerde hij zich dat zijn moeder, toen hij nog klein was, op 4 mei altijd zei: ,,Ga vandaag maar even niet naar opa en oma.” Waarom dat precies was, wist hij eerst nog niet. Later wel. De oorlog zat nog diep in veel mensen. Op 4 mei werd er gezwegen. Wat had hij graag later eens gevraagd waaraan zijn opa dacht op 4 mei om 8 uur ’s avonds. Dat was er nooit van gekomen. Dat deed je niet. Zo direct. Bovendien had zijn opa hem al meer over de oorlog verteld dan aan anderen, begreep hij later. Opa had geschoten. En raak ook.
Hij begon te rekenen. Al 29 jaar was opa er niet meer. Hij wist dat de zwaarte van de oorlog ook doorgegeven was aan de generatie van zijn ouders. Toch ging het er vrijwel nooit over. Hij realiseerde zich dat hij zelf maar 26 jaar na de oorlog geboren was. ,,26 jaar terug vanaf nu was het 1998”, mompelde hij. ,,Zo dichtbij nog.”
Hij las de berichten online. Over de huidige spanningen rond de dodenherdenking. ,,Het is maar goed dat opa dit niet meer hoeft te maken”, dacht hij en keek zwijgend uit het raam.
Dagblad van het Noorden, 4 mei 2024
Abonneer je hier op de nieuwsbrief en de wekelijkse column van Daniël Lohues!