Afgelopen donderdag reed ik vanaf Zwolle langs de IJssel naar Zutphen. Ik vond dat ik toe was aan een ritje langs de rivier. Gewoon met een rustig gangetje over de rivierdijk. Rechts zag ik glimmende paarden in het sappige gras van de uiterwaarden staan. Links nóg groenere weilanden waarin grote, gezonde koeien graasden. Achter die weilanden, daar waar de eikenbomen beginnen, af een toe een mooie boerderij. Rechts in de verte, ten westen van de IJssel, een oude molen en een kerktoren. Een beetje zoals mijn vader ons ooit leerde hoe je een horizon kon maken achter een huisje op een tekening. Sommige mensen noemen dit een oer-Hollands landschap. Maar dat is niet zo. Deze rivier is een oude cultuurgrens. Links het oude Saksenland. Rechts eerst nog een heel stuk Veluwe (Saksisch overgangsgebied) en pas ver daarachter ligt Holland.
Langs de rivier zie ik af en toe plaatsjes met mooie historische gebouwtjes. Even kan ik me voorstellen hoe het hier ooit geweest moet zijn. De IJssel was in de middeleeuwen de belangrijkste rivier van ons land. Er werd langs de IJssel handel gedreven met grote steden als Lübeck en Hamburg, tot aan de Oostzee aan toe. Het was er toen vast ook zo mooi groen.
Ik ga verder over de dijk richting Deventer. Ik moet denken aan tochten langs andere rivieren die ik maakte, zoals langs de Missouri en de Mississippi. En soms is het net dat ene stuk langs de Loire. Sterke overeenkomsten. Beetje hetzelfde licht. Zelfde kleuren. Zelfde sfeer. Af en toe resten van tijden die er niet meer zijn. Gedachten gaan er kalm van stromen.
Mensen wonen van oorsprong graag bij een rivier. Daar is vers water en voedsel.
In de verte schittert en blinkt de zon in het water. Ze zeggen wel eens dat de mens zo houdt van diamanten en glitter omdat het ons diep in ons hoofd doet herinneren aan de oertijd, toen we altijd op zoek waren naar schoon water. Water is leven.
Opeens rijd ik in Deventer. Daar zou ik eens vaker heen moeten gaan. Maar ik ga verder naar Zutphen. Daar moet ik zijn.
Ik neem me voor om die avond terug te rijden via Raalte. Die rit is zelfs mooi in het donker.
Dagblad van het Noorden, 26 mei 2018